W każdym systemie grzewczym niezbędne jest zastosowanie urządzenia, które zapewni ochronę przed negatywnymi skutkami wzrostu ciśnienia powyżej dopuszczalnych wartości. W przypadku instalacji otwartych funkcję tę pełni naczynie wzbiorcze. Jest to element, którego zadaniem jest zabezpieczenie instalacji przed nadmiernym ciśnieniem i skutkami, jakie może ono wywołać. Naczynie wzbiorcze jest wykorzystywane w systemach grzewczych, gdzie obieg cieczy jest otwarty, co oznacza, że woda może być dostarczana z zewnętrznej sieci wodociągowej i odprowadzana do kanalizacji.
Działanie naczynia wzbiorczego opiera się na zasadzie tłumienia wzrostu ciśnienia poprzez elastyczne rozszerzanie objętości wody. Kiedy ciśnienie w instalacji przekracza dopuszczalne wartości, nadmiar wody jest przekierowywany do naczynia wzbiorczego. Naczynie to jest wyposażone w elastyczną membranę lub separator gazowy, która oddziela wodę od gazu. Gdy ciśnienie maleje, woda może powrócić z naczynia wzbiorczego do instalacji.
Naczynie wzbiorcze pełni również funkcję zabezpieczającą przed powstawaniem tzw. “uderzeń wodnych” w instalacji. Uderzenia te mogą powstać na skutek gwałtownego zamknięcia zaworu wody lub innego nagłego zakłócenia w obiegu. Naczynie wzbiorcze pochłania nadmiar ciśnienia, zapobiegając uszkodzeniom instalacji i urządzeń.
Spis treści
Zbiornik wyrównawczy – co to jest?
Zbiornik wyrównawczy, nazywany także naczyniem wyrównawczym, jest kluczowym elementem każdej prawidłowo wykonanej instalacji grzewczej. Jego główną funkcją jest ochrona układu przed niekontrolowanym wzrostem ciśnienia powyżej dopuszczalnych wartości. Zadaniem naczynia wyrównawczego jest przejęcie nadmiaru wody, który powstaje w wyniku podgrzewania cieczy w systemie. W uproszczeniu można powiedzieć, że naczynie to absorbuje dodatkową ilość wody, która wynika z rozszerzania się pod wpływem podgrzewania, równoważąc ciśnienie w całym obiegu.
Wzrost temperatury skutkuje zwiększeniem objętości płynu, co bez odpowiedniego zbiornika wyrównawczego prowadziłoby do nadmiernego wzrostu ciśnienia w instalacji. Taki stan rzeczy mógłby doprowadzić do uszkodzenia niektórych elementów systemu grzewczego oraz destabilizacji całego układu centralnego ogrzewania. Bez obecności zbiornika wyrównawczego, podczas rozszerzania się wody w instalacji, mogłoby dojść do pęknięcia rur, wycieków przyłączy zaworów lub niekontrolowanego uruchomienia zaworu bezpieczeństwa.
Zatem zbiornik wyrównawczy, czyli naczynie wyrównawcze, pełni ważną rolę w instalacji grzewczej. Zapewnia on równowagę ciśnienia poprzez absorbowanie nadmiaru wody wynikającego z rozszerzania się cieczy wskutek podgrzewania. Dzięki temu zapobiega uszkodzeniom i nieprawidłowej pracy całego systemu ogrzewania.
Zbiornik wyrównawczy – jak działa?
W instalacji grzewczej dochodzi do podgrzewania wody, co powoduje stopniowy wzrost jej objętości. Ten nadmiar wody zbiera się w zbiorniku wyrównawczym, który jest umieszczony na najwyższym punkcie układu. Dzięki temu, że zbiornik wyrównawczy przyjmuje część wody, pełni on istotną rolę w ochronie układu przed nadmiernym wzrostem ciśnienia.
Zbiornik wyrównawczy działa na zasadzie kompensacji objętości wody w instalacji grzewczej. Gdy temperatura wody wzrasta, jej objętość się zwiększa. W normalnych warunkach, bez zbiornika wyrównawczego, wzrost objętości prowadziłby do wzrostu ciśnienia w instalacji, co mogłoby spowodować uszkodzenia i niestabilność systemu grzewczego. Jednak dzięki obecności zbiornika wyrównawczego nadmiar wody jest skierowany do tego zbiornika.
W momencie podgrzewania wody, nadmiar objętościowy jest przekazywany do zbiornika wyrównawczego, który działa jako zbiornik kompensacyjny. Gromadząca się w nim woda pozwala utrzymać stabilne ciśnienie w całym układzie. W miarę jak temperatura spada i objętość cieczy się zmniejsza, woda może powrócić z zbiornika wyrównawczego do instalacji.
Działanie zbiornika wyrównawczego polega więc na przyjmowaniu nadmiaru wody, który powstaje wskutek rozszerzania się pod wpływem podgrzewania. Poprzez regulację objętości wody w układzie, zbiornik wyrównawczy zapobiega nadmiernemu wzrostowi ciśnienia, co chroni instalację przed uszkodzeniami i zapewnia stabilność pracy systemu grzewczego.
Zbiornik wyrównawczy – jakie ciśnienie?
Ciśnienie w zbiorniku wyrównawczym zależy od jego przeznaczenia. W przypadku systemu centralnego ogrzewania (c.o.), typowe ciśnienie wynosi zazwyczaj 1,5 bara. Natomiast w przypadku instalacji ciepłej wody użytkowej (c.w.u.), ciśnienie jest wyższe i wynosi około 3,5 bara. Natomiast w naczyniach solarnych, przeznaczonych do systemów wykorzystujących energię słoneczną, typowe ciśnienie wynosi 2,5 bara.
Wewnątrz zbiornika wyrównawczego znajduje się membrana, która pełni funkcję oddzielenia części gazowej od medium znajdującego się w instalacji. Membrana ta umożliwia elastyczne rozszerzanie się objętości medium w zbiorniku, co pozwala na kompensację wzrostu ciśnienia w instalacji.
Zbiornik wyrównawczy został zaprojektowany w taki sposób, aby utrzymywać ciśnienie na odpowiednim poziomie i chronić instalację przed nadmiernym wzrostem ciśnienia. Dzięki obecności membrany, część gazowa w zbiorniku oddziela się od medium, które jest obecne w instalacji. To umożliwia elastyczne rozszerzanie się medium w zbiorniku, dostosowując się do zmian objętości wynikających z podgrzewania.
Wartości ciśnienia, jakie wymagane są w zbiorniku wyrównawczym, są precyzyjnie określone dla różnych zastosowań. Zapewnienie odpowiedniego ciśnienia w zbiorniku wyrównawczym jest istotne dla stabilnej i bezpiecznej pracy instalacji grzewczej, zapobiegając uszkodzeniom i zachowując równowagę ciśnienia w układzie.
Zbiornik wyrównawczy – jak podłączyć?
Podłączenie zbiornika wyrównawczego jest istotnym elementem systemu ogrzewania, dlatego ważne jest, aby zrobić to poprawnie. Zbiornik wyrównawczy powinien być umieszczony na zasilaniu, przed pompą, bezpośrednio przy kotłach i zaworach. Możliwość instalacji zbiornika wyrównawczego istnieje na dowolnym pionie, ale najważniejsze jest umieszczenie go w najwyższym punkcie, tak jak już zostało wcześniej wspomniane.
Podczas podłączania zbiornika wyrównawczego należy pamiętać o dwóch kluczowych elementach: rurze przelewowej i rurze odpowietrzającej. Rura przelewowa pozwala na odprowadzanie nadmiaru cieczy, zapobiegając przeciążeniu zbiornika. Rura odpowietrzająca jest niezbędna do usuwania powietrza z systemu ogrzewania, co jest istotne dla jego prawidłowego działania.
Aby poprawnie podłączyć zbiornik wyrównawczy, należy najpierw znaleźć odpowiednie miejsce na jego umieszczenie. Upewnij się, że jest on umieszczony na zasilaniu przed pompą, w bezpośrednim sąsiedztwie kotłów i zaworów. Następnie należy dostosować jego położenie tak, aby znajdował się on w najwyższym punkcie układu.
Po odpowiednim umiejscowieniu zbiornika, należy skoncentrować się na instalacji rur przelewowej i odpowietrzającej. Rura przelewowa powinna być podłączona w taki sposób, aby umożliwiała odprowadzanie nadmiaru cieczy. Może to być zrealizowane przez odpowiednie połączenie rury z odpływem kanalizacyjnym lub innym miejscem bezpiecznym dla odprowadzanej cieczy.
Rura odpowietrzająca powinna być podłączona w celu usunięcia powietrza z systemu. Upewnij się, że jest ona umieszczona na najwyższym punkcie zbiornika wyrównawczego, aby powietrze mogło swobodnie się unosić. To pomoże w zapewnieniu prawidłowego przepływu cieczy w całym systemie ogrzewania.
Podsumowując, zbiornik wyrównawczy powinien być podłączony na zasilaniu, przed pompą, bezpośrednio przy kotłach i zaworach. Należy zapewnić obecność rury przelewowej i odpowietrzającej. Poprawne podłączenie zbiornika wyrównawczego jest kluczowe dla efektywnego i niezawodnego działania systemu ogrzewania.
Zbiornik wyrównawczy – jaki duży?
Podczas doboru zbiornika wyrównawczego istnieje podstawowa zasada, która należy przestrzegać. Ogólna zasada mówi, że niezależnie od typu zbiornika, jego pojemność powinna wynosić co najmniej 10% objętości całej instalacji. Jest to jedyny surowy wymóg techniczny, który powinien być spełniony. Jeżeli nie przestrzega się tej zasady, zbiornik wyrównawczy nie będzie w stanie pełnić swojej funkcji w sposób odpowiedni.
Dobór odpowiedniej pojemności zbiornika wyrównawczego jest kluczowy dla prawidłowego działania całego systemu. Zadaniem zbiornika jest kompensowanie różnic w objętości płynu w układzie, wynikających na przykład z rozszerzalności termicznej wody. Jeśli zbiornik jest zbyt mały, nie będzie w stanie pomieścić wystarczającej ilości płynu, co skutkuje nadmiernym ciśnieniem w systemie, a także nieefektywnym działaniem pomp. Z drugiej strony, zbiornik o zbyt dużej pojemności może być niewydajny i niepotrzebnie zajmować dużo miejsca.
Dlatego ważne jest, aby przestrzegać zasady, że pojemność zbiornika wyrównawczego powinna wynosić co najmniej 10% objętości całej instalacji. Jednak warto zauważyć, że w niektórych przypadkach może być konieczne zastosowanie większego zbiornika, aby dostosować go do indywidualnych potrzeb i specyfiki systemu ogrzewania.
Ostateczny wybór odpowiedniej pojemności zbiornika wyrównawczego powinien być dokonywany z uwzględnieniem wielu czynników, takich jak objętość instalacji, rodzaj i moc kotła, charakterystyka pomp, rodzaj paliwa i inne czynniki specyficzne dla danego systemu. Warto skonsultować się z profesjonalistą w dziedzinie instalacji i ogrzewania, aby dokonać właściwego doboru zbiornika wyrównawczego dla konkretnej instalacji.
Zbiornik wyrównawczy – na jakiej wysokości?
W zależności od rodzaju instalacji oraz miejsca zamontowania pomp, istnieją określone minimalne wysokości, na których powinien znajdować się zbiornik wyrównawczy. W przypadku instalacji grawitacyjnych lub tych z pompami obiegowymi zamontowanymi na zasilaniu, minimalna wysokość wynosi 0,3 m (H > 0,3 m). Natomiast w instalacjach z pompami zamontowanymi na powrocie, minimalna wysokość zbiornika wyrównawczego powinna wynosić 0,7-krotność wysokości podnoszenia pompy (H > 0,7 Hp).
W praktyce oznacza to, że zbiornik wyrównawczy powinien znajdować się na odpowiedniej wysokości, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie całego systemu. Jeśli mamy do czynienia z instalacją grawitacyjną lub z pompami obiegowymi zamontowanymi na zasilaniu, zbiornik powinien być umieszczony na wysokości nie niższej niż 0,3 m. To pozwoli na swobodny przepływ cieczy i zapewni odpowiednie ciśnienie w systemie.
W przypadku instalacji z pompami zamontowanymi na powrocie, zbiornik wyrównawczy powinien znajdować się na wyższej wysokości, równoważnej co najmniej 0,7-krotności wysokości podnoszenia pompy (0,7 Hp). Wysokość ta jest ważna dla zapewnienia odpowiedniego ciśnienia w systemie i efektywnego działania pompy.
Warto podkreślić, że odpowiednie umiejscowienie zbiornika wyrównawczego jest istotne dla prawidłowego funkcjonowania instalacji. Powinien być on umieszczony na wystarczająco wysokim poziomie, aby zapewnić odpowiednie ciśnienie i swobodny przepływ cieczy. Należy zawsze konsultować się z profesjonalistą, aby dostosować położenie zbiornika wyrównawczego do specyfiki danej instalacji.
Zbiornik wyrównawczy – CO zamknięty
W przypadku instalacji z kotłem gazowym lub olejowym, w którym zastosowano wewnętrzne systemy zabezpieczające przed przegrzaniem, stosuje się naczynia przeponowe, zwane również zbiornikami zamkniętymi. Charakteryzują się one bardziej skomplikowaną budową i mogą mieć nieco mniejszą pojemność w porównaniu do innych rodzajów zbiorników wyrównawczych. Jednak istnieje ważna zasada, która powinna być przestrzegana – objętość takiego zbiornika nie może spaść poniżej 4% objętości wody obecnej w instalacji.
Naczynie przeponowe, czyli zbiornik zamknięty, jest specjalnie zaprojektowane, aby pełnić rolę zbiornika wyrównawczego w instalacjach z kotłami gazowymi lub olejowymi. Jego złożona budowa umożliwia kompensowanie różnic w objętości płynu w systemie ogrzewania, co wynika na przykład z rozszerzalności termicznej wody.
Ważne jest, aby zachować minimalną objętość w zbiorniku zamkniętym na poziomie 4% objętości wody obecnej w instalacji. To oznacza, że zbiornik musi być odpowiednio dobrany, aby pomieścić wystarczającą ilość wody i móc skompensować różnice objętościowe w trakcie pracy systemu.
Zbiornik zamknięty spełnia istotną rolę w zapewnianiu stabilnego ciśnienia w instalacji i chroni ją przed przegrzaniem. Dlatego konieczne jest przestrzeganie zasady dotyczącej minimalnej objętości zbiornika, aby zapewnić, że będzie on w stanie efektywnie wykonywać swoje zadanie w systemie ogrzewania.
Podsumowując, naczynia przeponowe, czyli zbiorniki zamknięte, są stosowane w instalacjach z kotłami gazowymi lub olejowymi, które posiadają wewnętrzne systemy zabezpieczające przed przegrzaniem. Ich pojemność może być nieco mniejsza, ale musi być zachowana minimalna objętość na poziomie 4% objętości wody w instalacji. Przestrzeganie tych zasad jest kluczowe dla prawidłowego działania całego systemu ogrzewania.
