Saletra wapniowo-amonowa (CAN – Calcium Ammonium Nitrate) to jeden z najpopularniejszych nawozów mineralnych stosowanych w rolnictwie, sadownictwie oraz ogrodnictwie. Jest ceniona ze względu na połączenie azotu w dwóch formach – amonowej (NH₄⁺) i azotanowej (NO₃⁻) – oraz wapnia, który odgrywa kluczową rolę w budowie ścian komórkowych i prawidłowym funkcjonowaniu roślin. Dzięki temu nawóz ten działa zarówno szybko, dostarczając łatwo przyswajalny azot, jak i długofalowo, wspierając zdrowy rozwój systemu korzeniowego oraz poprawę struktury gleby.
W praktyce saletra wapniowo-amonowa jest środkiem wszechstronnym – można ją stosować niemal na wszystkich rodzajach gleb, w różnych fazach wzrostu roślin i przy uprawach tak polowych, jak i warzywniczych czy sadowniczych. Jej dodatkową zaletą jest działanie odkwaszające glebę, co odróżnia ją od większości nawozów azotowych, które zazwyczaj zakwaszają środowisko glebowe.
Właściwe stosowanie tego nawozu wymaga jednak znajomości kilku zasad: odpowiedniego terminu, dawki i sposobu aplikacji. Niewłaściwe użycie, szczególnie w nadmiarze, może prowadzić do nadmiernego zasolenia gleby lub niekorzystnych zmian w roślinach, takich jak zbyt bujny rozwój części zielonych kosztem plonu. W dalszej części artykułu omówię szczegółowo, jak stosować saletrę wapniowo-amonową w różnych sytuacjach, aby w pełni wykorzystać jej potencjał i uniknąć błędów.
Saletra wapniowo-amonowa – jak stosować w uprawach polowych i ogrodowych?
Stosowanie saletry wapniowo-amonowej w uprawach polowych i ogrodowych opiera się na precyzyjnym dopasowaniu dawki nawozu do potrzeb roślin oraz warunków glebowych. Jej skład chemiczny – zwykle około 27% azotu (po połowie w formie amonowej i azotanowej) oraz 6–8% wapnia – sprawia, że nawóz działa dwutorowo:
- Szybko – forma azotanowa jest natychmiast pobierana przez rośliny i stymuluje intensywny wzrost.
- Stabilnie – forma amonowa działa wolniej, przedłużając efekt nawożenia.
Zasady stosowania w polu:
- Termin aplikacji: Saletrę najlepiej wysiewać wczesną wiosną, tuż po ruszeniu wegetacji, gdy rośliny zaczynają aktywnie pobierać składniki pokarmowe. Można ją stosować również pogłównie w okresie wzrostu.
- Dawki: Dla zbóż ozimych typowa dawka wynosi 150–250 kg/ha, przy czym powinna być dzielona na 2–3 części, aby zmniejszyć straty azotu i zapewnić stały dopływ składnika.
- Technika aplikacji: Saletra powinna być równomiernie rozsiana, najlepiej w warunkach bezwietrznych i przy lekko wilgotnej glebie. Nie zaleca się stosowania tuż przed intensywnymi opadami, aby uniknąć wypłukania azotu.
W uprawach ogrodowych dawki są mniejsze, ale zasada pozostaje ta sama – dostosowanie ilości nawozu do fazy wzrostu i zapotrzebowania roślin. Przykładowo:
- Warzywa kapustne – 20–30 g/m² w 2–3 dawkach w trakcie sezonu.
- Pomidor i papryka – 15–25 g/m², szczególnie w fazie intensywnego wzrostu owoców.
- Truskawki – 15 g/m² wczesną wiosną, a następnie po zbiorach dla regeneracji roślin.
Warto pamiętać, że wapń zawarty w nawozie wpływa na poprawę struktury gleby, co jest szczególnie istotne w glebach ciężkich i zbitych. Regularne stosowanie saletry wapniowo-amonowej poprawia napowietrzenie gleby, ułatwiając korzeniom pobieranie wody i składników mineralnych.
Saletra wapniowo-amonowa – jak stosować w sadownictwie i warzywnictwie pod osłonami?
W sadach i plantacjach jagodowych saletra wapniowo-amonowa pełni nie tylko funkcję nawozu azotowego, ale również źródła wapnia, który ma kluczowe znaczenie dla jakości owoców. Wapń zwiększa jędrność, poprawia zdolności przechowalnicze i zmniejsza podatność owoców na choroby fizjologiczne, takie jak gorzka plamistość podskórna u jabłek.
Zasady stosowania w sadach:
- Termin: Nawożenie najlepiej rozpocząć wczesną wiosną, przed kwitnieniem, kontynuując je w 2–3 dawkach do lipca.
- Dawki: Zależne od wieku drzew – młode nasadzenia 150–200 kg/ha, starsze 300–400 kg/ha rocznie.
- Sposób aplikacji: Rozsiewać w pasach wzdłuż rzędów drzew, unikając kontaktu nawozu z liśćmi, aby zapobiec przypaleniom.
W uprawach pod osłonami (szklarnie, tunele foliowe) saletra wapniowo-amonowa jest wykorzystywana głównie w formie roztworów wodnych w systemach fertygacji:
- Stężenie: Standardowo przygotowuje się roztwór o stężeniu 0,1–0,2%, co odpowiada 1–2 g nawozu na litr wody.
- Częstotliwość: Co 7–10 dni w fazie intensywnego wzrostu, dostosowując ilość do tempa pobierania wody przez rośliny.
- Korzyści: Szybkie dostarczenie składników, stabilne pH podłoża, poprawa zdrowotności roślin.
Wskazówka eksperta: W przypadku roślin szczególnie wrażliwych na niedobór wapnia (np. papryka, pomidor, jabłoń) saletra wapniowo-amonowa powinna być głównym źródłem azotu w drugiej połowie wegetacji, gdy zwiększa się ryzyko wystąpienia deficytów tego pierwiastka.
FAQ – Saletra wapniowo-amonowa jak stosować?
1. Czy saletrę wapniowo-amonową można mieszać z innymi nawozami?
Tak, ale należy unikać mieszania z nawozami fosforowymi w formie granulowanej bezpośrednio przed aplikacją, aby zapobiec zbrylaniu.
2. Czy można ją stosować jesienią?
Raczej nie, ponieważ azot może zostać wypłukany przed rozpoczęciem wegetacji. Wyjątek stanowią gleby lekkie i planowanie poplonów.
3. Jak przechowywać saletrę?
W suchym, przewiewnym miejscu, z dala od źródeł ciepła i wilgoci – nawóz jest higroskopijny.
4. Czy istnieje ryzyko przenawożenia?
Tak, szczególnie przy nadmiernych dawkach. Może dojść do zasolenia gleby, uszkodzenia korzeni i nadmiernego wzrostu części zielonych.
5. Czy saletra wapniowo-amonowa działa odkwaszająco?
Tak, w przeciwieństwie do saletry amonowej i mocznika, saletra wapniowo-amonowa może częściowo neutralizować zakwaszenie gleby.
