Dlaczego piec się zapowietrza? Sprawdzamy przyczyny

Niezawodność kotłów węglowych, zarówno tych z rusztem, jak i z podajnikiem, jest często narażona na problem samoczynnego zapowietrzania się w trakcie sezonu grzewczego. To zjawisko negatywnie wpływa na wydajność przekazywania ciepła oraz powoduje niedostateczne ogrzewanie pomieszczeń usytuowanych najdalej od źródła ciepła. Co istotne, ma to negatywny wpływ na koszty eksploatacyjne kotła, zwiększając zużycie paliwa i generując niepotrzebne trudności.

W każdym kotłowniczym systemie grzewczym znajduje się odpowietrznik, zlokalizowany najwyżej w konstrukcji wymiennika ciepła. Dodatkowo, zaleca się montaż ręcznych lub automatycznych odpowietrzników w instalacji. Niemniej jednak, doświadczenie pokazuje, że zarówno ręczne, jak i automatyczne odpowietrzanie zwykle nie rozwiązuje problemu.

Nierzadko użytkownicy kotłów wytykają winę wadliwej konstrukcji kotła lub samych odpowietrzników, zgłaszając typowy – ich zdaniem – defekt. Jednak serwisowe doświadczenie producentów kotłów wskazuje na mniej oczywiste przyczyny zapowietrzania układu. Warto więc bardziej szczegółowo zbadać i zrozumieć ten problem, aby zapewnić sprawną i efektywną pracę kotła w sezonie grzewczym oraz obniżyć koszty eksploatacji.

Dlaczego piec się zapowietrza? 

Zjawisko zapowietrzania się kotła węglowego, niezależnie od jego rodzaju (z rusztem lub podajnikiem), jest powszechnym problemem w systemach centralnego ogrzewania. Ma to negatywny wpływ na efektywność grzewczą, komfort cieplny i koszty eksploatacyjne. Warto zrozumieć, dlaczego to się dzieje i jak można temu zapobiec.

Najczęstszą przyczyną zapowietrzania się kotła węglowego jest jego pracowanie w układzie otwartym z zbiornikiem wyrównawczym. To właśnie miejsce, w którym zbiornik jest zainstalowany, może być kluczowym czynnikiem prowadzącym do tego niepożądanego zjawiska. W przypadku niewłaściwego umiejscowienia zbiornika wyrównawczego może dochodzić do niekontrolowanego wprowadzania powietrza do całego systemu centralnego ogrzewania.

Dodatkowo istotnym czynnikiem jest odpowiedni dobór i rozmieszczenie pomp obiegowych w układzie. Każda instalacja centralnego ogrzewania ma swoje parametry pracy, a straty hydrauliczne, zarówno liniowe, jak i miejscowe, muszą być uwzględnione w konstrukcji. Każdy fragment rur instalacyjnych, każda rozgałęzienie i każdy grzejnik wprowadza pewne opory w przepływie wody. To jest szczególnie istotne, ponieważ brak zrozumienia zasad przepływu hydraulicznego w instalacji może prowadzić do niekorzystnych zjawisk, w tym samoczynnego zapowietrzania się przez zbiornik wyrównawczy lub odwrócenia obiegu w zbiorniku wyrównawczym, który jest połączony przepływowo z instalacją.

Jednym z kluczowych momentów, które warto zrozumieć, jest proces odpowietrzania nowo uruchomionej instalacji. W takiej sytuacji w układzie jest zazwyczaj duża ilość powietrza, które może zakłócać prawidłową pracę. Odpowietrzenie kotła jest kluczowym krokiem, ponieważ obecność nadmiaru powietrza wewnątrz kotła może prowadzić do nadmiernego nagrzewania wody, tworząc parę wodną, która dodatkowo “zapowietrza” cały układ. Dlatego ważne jest, aby kotłownia była wyposażona w zawór do odpowietrzania lub aby można było poluzować śrubę przy wyprowadzeniu ciepłej wody, aż całe powietrze zostanie usunięte. Również każdy grzejnik powinien być osobno odpowietrzony, aby zapewnić efektywne i bezproblemowe działanie całego systemu.

System centralnego ogrzewania w układzie otwartym powinien być wyposażony w naczynie wzbiorcze, które pełni kilka ważnych funkcji. Po pierwsze, pozwala na przyjmowanie przyrostu objętości wody w instalacji w wyniku wzrostu temperatury. Po drugie, umożliwia odpowietrzanie instalacji. Warto zaznaczyć, że naczynie wzbiorcze powinno być zamontowane w najwyższym punkcie instalacji, minimum 0,7 m nad najwyższym punktem odbiornika ciepła. Pojemność wodna naczynia jest obliczana na podstawie przyrostu objętości wody w instalacji przy ogrzewaniu od 10°C do 100°C, co stanowi około 4,3% objętości wody w instalacji.

Montaż naczynia wzbiorczego może być nieco bardziej skomplikowany ze względów technicznych, dlatego często stosuje się dwa naczynia wzbiorcze połączone rurą łączącą ich części wodne oraz rurą łączącą przestrzenie powietrzne. Naczynie wzbiorcze jest wyposażone w różne rurki, takie jak rura bezpieczeństwa i rura przelewowa, aby zapewnić bezpieczeństwo instalacji. Wewnętrzna średnica rur bezpieczeństwa i wzbiorczej musi spełniać pewne minimalne wymagania, zależne od mocy cieplnej lub wymiennika.

Niezależnie od systemu, warto również zadbać o właściwą cyrkulację wody w układzie. W tym celu stosuje się przewody cyrkulacyjne, które są wyposażone w zawory dławiące, zapewniające odpowiedni przepływ wody i chroniące przed zamarznięciem.

Należy jednak pamiętać, że układy centralnego ogrzewania w układzie otwartym są bardziej narażone na korozję przewodów w porównaniu do układów zamkniętych. Dlatego coraz częściej stosuje się układy zamknięte, szczególnie w przypadku kotłów na paliwo stałe. Warto więc zwrócić uwagę na te aspekty przy projektowaniu i eksploatacji systemu centralnego ogrzewania, aby uniknąć problemów z zapowietrzaniem się kotła i zapewnić efektywną pracę całego systemu grzewczego.

Jak odpowietrzyć piec?

Aby prawidłowo odpowietrzyć piec centralnego ogrzewania, rozpocznij od grzejnika, który jest zamontowany najbliżej kotła. Postępuj zgodnie z poniższymi krokami, pamiętając o zachowaniu ostrożności i przygotowaniu niezbędnych narzędzi, takich jak kluczyk, tacka, i ręcznik.

1. Zakręć zawór na grzejniku: Przede wszystkim zakręć zawór na grzejniku, który chcesz odpowietrzyć. Upewnij się, że kotłownia jest dostępna i bezpieczna.
2. Przygotuj tackę i ręcznik: Umieść tackę pod odpowietrznikiem grzejnika, aby zbierać wodę lub ewentualnie powietrze. Miej pod ręką również ręcznik, aby wytrzeć wodę.
3. Przystaw kluczyk do odpowietrznika: Wykorzystaj odpowiedni kluczyk lub narzędzie do obracania odpowietrznika. Znajdź odpowietrznik na górnym lub bocznym zakończeniu grzejnika.
4. Otwórz odpowietrznik: Powoli przekręć kluczyk w lewo. Kontynuuj obracanie, aż poczujesz, że zaczyna wypływać woda z odpowietrznika.
5. Nie odkręcaj całkowicie: Ważne jest, aby nie odkręcać odpowietrznika całkowicie. Po wystąpieniu wody przestań obracać kluczykiem. Zawór powinien pozostać w pozycji półotwartej.
6. Słuchaj dźwięków: Podczas odpowietrzania zwracaj uwagę na dźwięki. Głównym wskaźnikiem sukcesu jest dźwięk wydobywającego się powietrza. Kiedy woda zaczyna spływać równomiernie i nie słychać już bąbelków powietrza, możesz zakończyć procedurę.
7. Zamknij odpowietrznik: Delikatnie przekręć kluczyk w prawo, aby zamknąć odpowietrznik. Upewnij się, że jest on odpowiednio uszczelniony.
8. Sprawdź ciśnienie: Po zakończeniu odpowietrzania, sprawdź ciśnienie w instalacji. Upewnij się, że wszystkie zawory są ponownie w odpowiednich pozycjach.

To podstawowa procedura odpowietrzania grzejnika. Pamiętaj, że konieczne może być także odpowietrzenie innych grzejników w systemie, jeśli występują problemy z zapowietrzaniem. Regularne odpowietrzanie pomaga utrzymać efektywność i wydajność centralnego ogrzewania oraz zapewnia komfort cieplny w domu. Jeśli jednak nie czujesz się pewnie w przeprowadzaniu tej procedury, zawsze można skonsultować się z fachowcem lub serwisem grzewczym, aby uzyskać profesjonalną pomoc.